Siedem skutecznych kuracji z arniką górską

Arnica montana to jedna z najważniejszych roślin leczniczych, a o jej wyjątkowych właściwościach decyduje w dużej mierze zawartość helenaliny – substancji o działaniu przeciwzapalnym i zmniejszającym obrzęki. Sprawdzamy kiedy warto sięgnąć po preparaty z arniką.
Konsultacja: Alina Małmyszko-Czapkowicz, lekarz rodzinny.

Już w XII wieku napar z żółtych kwiatów arniki górskiej (Arnica montana) stosowano jako okład w przypadku stłuczeń, owrzodzeń czy bólu stawów – jej właściwości opisała między innymi słynna uzdrowicielka św. Hildegarda z Bingen. Prozdrowotne działanie wyciągów z całej rośliny w pełni potwierdziły współczesne badania naukowe. Okazuje się, że zawiera ona bardzo dużo związków o właściwościach przeciwobrzękowych i przeciwzapalnych, poprawia mikrokrążenie krwi i przyspiesza wchłanianie się siniaków i krwiaków. Obecnie arnika jest uważana za jedną z najważniejszych roślin leczniczych. Odkryto w niej bowiem niesłychane bogactwo związków chemicznych, m.in. flawonoidów, kumaryn, garbników, fitoestroli oraz olejków eterycznych. Najważniejsze z nich są laktony seskwiterpenowe, a wśród nich zwłaszcza jeden, o nazwie helenalina. To właśnie szczególnie one odpowiadają za terapeutyczne działanie preparatów zawierających wyciągi z arniki które są składnikiem stosowanych zewnętrznie żeli, kremów i maści. Ale warto wiedzieć, że jest również arnika w postaci homeopatycznych granulek, które można bezpiecznie przyjmować doustnie (dotyczy to także kobiet w ciąży i małych dzieci). Nasza ekspertka, dr Alina Małmyszko-Czapkowicz opisuje dla nas kilka najważniejszych zdrowotnych kuracji, w których arnika górska ma zastosowanie.

Niech żyje świeżość!
Warto wiedzieć, że znacznie więcej leczniczych substancji jest w maściach i żelach zawierających ekstrakty ze świeżej rośliny, w porównaniu z tymi, które przygotowano na bazie suszu. W ekstrakcie sporządzonym w ciągu 48 godzin od zebrania surowca, jest bowiem aż siedem związków należących do grupy laktonów seskwiterpenowych, w tym estrów helenaliny, a zawartość tej ostatniej substancji jest zdecydowanie wyższa niż w tych, które sporządzono z suszonych roślin.

Najważniejsze lecznicze kuracje
W aptekach znajdziemy maści, kremy i żele oraz granulki homeopatyczne z wyciągiem z Arnica montana. Oto 7 najważniejszych problemów zdrowotnych, w których te preparaty mogą być przydatne.

1. Na szybsze gojenie się krwiaków i siniaków
Takie zmiany pojawiają się najczęściej po rozmaitych urazach, takich jak stłuczenia czy skręcenia stawów - w ich wyniku dochodzi bowiem do pęknięcia drobnych naczyń krwionośnych pod skórą. Co radzi w takiej sytuacji nasza ekspertka?
– Proste ale skuteczne sposoby na siniaki to: po pierwsze szybkie schłodzenie kontuzjowanego miejsca (można przyłożyć lód lub specjalny żelowy okład wyjęty z zamrażarki), a po drugie posmarowanie skóry żelem na stłuczenia z arniką, najlepiej takim, który zawiera wyciąg ze świeżych kwiatów. To ważne, gdyż te preparaty często zawierają więcej substancji czynnych i o wyższym stężeniu niż takie, które wyprodukowano na bazie suszu – mówi lekarka. I dodaje: – Pomocne będzie także przyjęcie jak najszybciej po stłuczeniu czy skręceniu arniki w postacie homeopatycznych granulek. Taka kompleksowa kuracja znacznie zmniejsza towarzyszący kontuzji ból i obrzęk, hamuje powstawanie siniaków i krwiaków (im mniej czasu minie od uszkodzenia tkanek, tym mniejsze szkody powstaną w organizmie), a kontynuowana później jeszcze przez kilka dni działa przeciwzapalnie i przyspiesza wchłanianie się ewentualnie powstałych zasinień.

2. Na rozszerzone naczynka
Ta wyjątkowa roślina ma także zdolność do obkurczania i uszczelniania naczyń krwionośnych. Substancje czynne zawarte w wyciągach z arniki przenikają bowiem przez naskórek i docierają aż do skóry właściwej, dzięki czemu wzmacniają kruche ścianki naczyń włosowatych. To właśnie dlatego kremy i balsamy z arniką polecane są osobom z cerą naczynkową i skłonnością do rumienia, a także tym, którzy mają widoczne pajączki, na przykład na nogach. Doskonałe rezultaty przynosi też żel pod oczy na sińce i obrzmienia z arniką. Przy regularnym stosowaniu tych preparatów zmiany stają się mniej widoczne, a nowe przestają się pojawiać.

3. Na afty i zapalenie dziąseł
Dzięki zawartym w tej roślinie substancjom leczniczym o właściwościach bakteriobójczych i przeciwgrzybiczych nalewka z kwiatów arniki (Tinctura arnicae) jest doskonałym środkiem do leczenia wszelkich stanów zapalnych jamy ustnej, aft i owrzodzeń dziąseł. Można rozcieńczyć ją wodą i kilka razy dziennie płukać usta. Jak dodaje nasza ekspertka, podobnie działa też napar z suszonych kwiatów Arnica montana – wystarczy zalać łyżeczkę suszu szklanką wrzątku i zaparzyć przez kwadrans pod przykryciem.

4. Na ból i obrzęk stawów
Wyciąg z arniki zawarty w żelach i maściach, wspomaga też leczenie wszelkich stanów zapalnych stawów, i to zarówno ostrych (np. po kontuzjach), jak i przewlekłych (m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów – RZS). Preparaty te zmniejszają ból, sztywność i obrzęk. Doktor Małmyszko–Czapkowicz tłumaczy, że to właśnie wspomniana wcześniej helenalina skutecznie blokuje aktywność substancji odpowiedzialnych za rozwój stanu zapalnego.

5. Na żylaki
Udowodniono, że substancje czynne zawarte w arnice, zapobiegają tworzeniu się skrzepów żylnych (przeciwdziałają sklejaniu się płytek krwi) i wzmacniają ścianki naczyń krwionośnych. To zapobiega tworzeniu się żylaków, a także łagodzi objawy, jeśli już się one pojawiły.

6. Na regenerację mięśni po wysiłku
Nasza ekspertka zaleca także przyjmowanie granulek Arnica montana na kilka dni przed planowaną większą aktywnością fizyczną (wyprawa w góry czy wycieczka piesza albo rowerowa). Doskonale przygotowuje to bowiem mięśnie do wysiłku. Co ważne ułatwia też ich regenerację, jest to więc także świetny sposób na zmniejszenie tzw. zakwasów. – Właśnie dlatego warto stosować granulki jeszcze przez kilka dni po wysiłku, a dodatkowo smarować bolesne miejsca żelem z arniką – radzi lekarka.

7. Na lepsze przygotowanie się do zabiegów i operacji
O tej wyjątkowej roślinie powinny pamiętać także osoby, które czeka jakaś operacja czy zabieg chirurgiczny (w tym także usunięcie zęba). Arnica montana w granulkach można przyjmować już na 1-2 dni przed operacją – ochroni to naczynia krwionośne i zmniejszy krwawienie, obrzęk i ból. Taką kurację warto kontynuować jeszcze przez kilka dni po zabiegu (póki nie miną dolegliwości), bo arnika doskonale przyspiesza gojenie się tkanek. Doktor Alina Małmyszko-Czapkowicz poleca także preparaty z Arnica montana (zarówno żele, jak i granulki) po wszelkich zabiegach medycyny estetycznej.