Leki i preparaty na biegunkę dla dzieci i niemowląt

Leki i preparaty na biegunkę dla dzieci i niemowląt

Biegunka to wyjątkowo często występująca przypadłość. Choć w większości przypadków stosunkowo niegroźna, potrafi ona doprowadzić do zagrożenia zdrowia, a w skrajnych wypadkach nawet do śmierci. Co więcej, jest to przypadłość wyjątkowo nieprzyjemna, skutecznie utrudniająca codzienne funkcjonowanie. Z biegunką można sobie względnie łatwo poradzić, ale w żadnym przypadku nie należy jej bagatelizować. 

Biegunka – czym jest, jakie są jej przyczyny

Biegunką, określaną również jako rozwolnienie, nazywa się stan chorobowy, polegający na niekontrolowanym i zbyt częstym oddawaniu stolca, o luźnej, niekiedy wodnistej konsystencji i zmienionej barwie. Innymi jej objawami mogą być gorączka, nudności i wymioty, brak apetytu i bolesne skurcze brzucha. W poważniejszych przypadkach, w stolcu mogą pojawić się krew i śluz. 

Rozwolnienie jest stanem, o tyle niebezpiecznym, że grozi odwodnieniem organizmu, i utratą cennych minerałów i elektrolitów. Dlatego też cierpiąc na tę przypadłość, należy dbać o regularne uzupełnianie płynów, np. poprzez picie wody o wysokiej zawartości minerałów. To ważne, ponieważ w przypadku biegunki, zapotrzebowanie organizmu na te mikroelementy, jest szczególnie zwiększone, i niezbędne dla procesu rekonwalescencji. 

Pierwszą z możliwych przyczyn pojawienia się biegunki są infekcje wirusowe przewodu pokarmowego, takie jak np. trwający kilka dni, wirusowy stan zapalny żołądka i jelit, określany mianem grypy jelitowej. Do wystąpienia rozwolnienia przyczynić może się także infekcja bakteryjna lub pasożytnicza.  

Niewłaściwa dieta, oparta na spożywaniu pokarmów, zaburzających prawidłową czynność układu pokarmowego, także może przyczynić się do rozwoju biegunki. Innymi czynnikami sprawczymi są m.in. alergie przewodu pokarmowego, nietolerancje pokarmowe, zaburzenia wchłaniania, stosowanie niektórych leków i radioterapia. Wśród medykamentów, których zażywanie powiązane jest z wystąpieniem rozwolnienia, znajdują się m.in. antybiotyki, zaburzające optymalną równowagę np. flory jelitowej. Dodatkowo biegunka może stanowić objaw rozwijających się w organizmie poważnych chorób.

Najpopularniejsze sposoby leczenia biegunki 

Biegunka jest stanem, który można, w większości przypadków, z powodzeniem leczyć w domu. Jednakże podobnie jak w przypadku innych, niepokojących problemów zdrowotnych, warto każdorazowo konsultować się ze specjalistą. Lekarz, w oparciu o przeprowadzony wywiad chorobowy i np. dodatkowe badania, będzie w stanie określić rodzaj biegunki, stopień jej nasilenia oraz jej przyczynę, co pozwoli opracować właściwą terapię. 

Istnieje kilka strategii postępowania terapeutycznego, zależnych głównie od przyczyn wystąpienia zaburzenia. Jeśli biegunka ma łagodny przebieg, a jej przyczyną nie jest zakażenie, pomocne może być stosowanie dostępnych bez recepty tabletek na rozwolnienie, które połączeniu z lekkostrawną dietą i uzupełnianiem płynów, mogą wspomóc organizm w procesie zdrowienia.

Jeśli przyczyną pojawienia się rozwolnienia jest infekcja, konieczna może się okazać terapia antybiotykami, prowadzona pod kontrolą lekarza. Biegunka, której podłoże stanowi zaburzenie równowagi flory bakteryjnej żołądka lub jelit, może być wskazaniem do podjęcia kuracji opartej na zażywaniu tzw. dobrych bakterii, czyli probiotyków.

Inny schemat leczenia, ma miejsce w przypadku, gdy rozwolnienie stanowi objaw poważniejszych chorób, takich jak np. choroba Leśniowskiego-Crohna lub zespół jelita drażliwego. W tego typu sytuacji leczenie nakierowane jest przeciwko konkretnej chorobie, której objawem jest biegunka, Oznacza to, że konieczny może być pobyt w szpitalu. 

Rodzaje biegunki 

Biegunkę podzielić można na dwa typy: biegunkę ostrą i przewlekłą. Ostra postać choroby trwa zazwyczaj do czternastu dni, natomiast przewlekła nawet powyżej czterech tygodni. Biegunka przewlekła może występować w jednej z czterech postaci: biegunki osmotycznej, biegunki, której źródłem jest stan zapalny lub infekcja, biegunki wydzielniczej, i biegunki motorycznej. 

Biegunka osmotyczna, związana jest z zaburzeniami wchłaniania elektrolitów lub składników odżywczych takich jak cukry. Jej przyczyną mogą być także niedobory enzymów trawiennych, np. nietolerancja laktozy, skutkujące niewłaściwym przyswajaniem potrzebnych organizmowi witamin, minerałów i pierwiastków. Zaburzenia wchłaniania, których skutkiem jest biegunka osmotyczna, mogą być sygnałem chorób wątroby i trzustki, czego przykładem jest tzw. biegunka tłuszczowa, wynikająca z zaburzeń przyswajania m.in. właśnie tłuszczów. Dieta oparta na spożywaniu słodyczy i produktów sztucznie słodzonych, jak również działanie niektórych leków, np. siarczanu magnezu, także mogą doprowadzić do rozwoju rozwolnienia.

Biegunka o podłożu zapalnym lub zakaźnym związana jest z uszkodzeniem nabłonka przewodu pokarmowego przez pasożyty, bakterie i wirusy, co skutkuje wnikaniem drobnoustrojów do wnętrza układu pokarmowego. Naruszenie tej struktury, skutkuje również zaburzeniami wchłaniania. Biegunka o podłożu zapalnym może stanowić efekt nadwrażliwości pokarmowej, raka okrężnicy i niedoborów odporności. Pojawia się również jako skutek uboczny stosowania takich leków, jak np. cytostatyki.

Trzeci typ biegunki to biegunka wydzielnicza. Stanowi ona schorzenie, do którego rozwoju przyczynić może się m.in. stosowanie niektórych leków, takich jak np. środki stosowane na przeczyszczenie, a także działanie toksyn związane np. z przewlekłym nadużywaniem alkoholu, nagromadzenie kwasów żółciowych, lub choroby takie jak np. zespół jelita drażliwego i niektóre nowotwory.

Biegunka motoryczna, polega na przyspieszonym pasażu pokarmu i może stanowić objaw zespołu jelita drażliwego, nadczynności tarczycy lub efekt działania leków przyspieszających pracę jelit.

Biegunka jako objaw poważniejszych chorób 

Oprócz przyczyn, takich jak np. zaburzenia wchłaniania lub nietolerancja laktozy, rozwolnienie może stanowić sygnał, alarmujący o rozwijających się w organizmie, chorobach. Biegunka może być objawem, m.in. nadczynności tarczycy, choroby Leśniowskiego-Crohna, przerostu jelita cienkiego o podłożu bakteryjnym, zespołu jelita drażliwego, wrzodziejącego lub mikroskopowego zapalenia jelita grubego, nieswoistego zapalenia jelit i celiakii. 

Rozwolnienie może być także symptomem niektórych chorób nowotworowych, np. raka rdzeniastego gruczołu tarczycy. W takim przypadku, terapia, prowadzona we współpracy z lekarzem specjalistą, polega przede wszystkim na leczeniu choroby, której objawem jest rozwolnienie, czyli tzw. choroby podstawowej.  

Charakterystyka leków na biegunkę

Wśród dostępnych i znanych leków przeznaczonych do leczenia biegunki, wyróżnić można podział na preparaty różniące się pod względem ich budowy chemicznej, i funkcjonalności. O tym, jaki konkretnie lek na biegunkę zostanie zastosowany, decyduje lekarz na podstawie wywiadu lekarskiego i badania pacjenta. Pierwszą grupę stanowią leki na biegunkę, określane jako adsorbenty. Ich rolą jest wiązanie i zobojętnianie toksyn będących pochodnymi czynników zakaźnych,  przyczyniających się do wystąpienia biegunki. Dodatkowo leki te uniemożliwiają bezpośrednie przyleganie czynników zakaźnych do ścian przewodu pokarmowego. Przykładem adsorbentu przeznaczonego do leczenia rozwolnienia jest węgiel aktywowany.

Druga grupa leków, o działaniu przeciwbiegunkowym, to farmaceutyki, należące do opioidów, takie jak np. kodeina. Preparaty te spowalniają ruchy motoryczne jelit, i łagodzą ból będący efektem skurczów brzucha. Leki na biegunkę tego typu, pomimo pochodzenia opioidowego, mają niski potencjał uzależniający, dzięki czemu można je bezpiecznie stosować, oczywiście po konsultacji ze specjalistą. Preparaty te, stosowane są jedynie na receptę i pod nadzorem lekarza.

Trzecim rodzajem leków stosowanych w leczeniu rozwolnienia, są preparaty, należące do grupy probiotyków. Probiotyki to medykamenty pochodzenia biologicznego, składające się z mikroorganizmów niewykazujących szkodliwości wobec układu pokarmowego. Działanie tych specyfików oparte jest na zwalczaniu kolonizacji chorobotwórczych bakterii w środowisku przewodu pokarmowego. Przykładem probiotyków są produkty zawierające żywe kultury bakterii i drożdży, dostępne bez recepty.  

Biegunka u niemowląt

Spośród ogółu pacjentów zmagających się z rozwolnieniem, szczególną troską otoczyć należy niemowlęta. Biegunka u niemowlaka jest szczególnie niebezpieczna ze względu na szybkie odwadnianie delikatnego organizmu tak małego dziecka. Do wystąpienia biegunki u niemowląt przyczynić mogą się takie czynniki, jak m.in. alergia pokarmowa, leki, takie jak antybiotyki, infekcje pochodzenia wirusowego, bakteryjnego lub pasożytniczego, a także nietolerancja niektórych farmaceutyków.

Objawami, które wskazują na wystąpienie rozwolnienia u niemowlęcia, są takie symptomy jak: płacz suchy, czyli pozbawiony łez, mniejsza elastyczność skóry, nadmierna senność, suchość ust, drażliwość i rzadkie oddawanie moczu, którego barwa może przybrać ciemny odcień. Ponadto zmianie ulega konsystencja i zabarwienie stolca, na który warto zwrócić uwagę. Biały kolor stolca może mieć związek z zakażeniem lub zaburzeniami wydzielania żółci, natomiast czarny, świadczy o obecności przetrawionej krwi. Kolor czerwony oznacza, że w stolcu znajduje się świeża krew, a z kolei barwa zielona jest sygnałem wirusowej infekcji, częstej u niemowląt. 

Podobnie jak w przypadku innych problemów zdrowotnych, zauważywszy powyższe objawy u niemowlaka, warto skonsultować się z lekarzem, który postawi odpowiednią diagnozę i opracuje plan terapii. Dodatkowo opieka lekarska, trwająca przez cały okres leczenia, jest szczególnie zalecana z racji delikatności organizmu niemowlaka. Biegunka u niemowlaka leczona jest najczęściej bez stosowania farmaceutyków wydawanych na receptę. Wyjątkowo, jeśli ma ona podłoże zakaźne, lekarz może przepisać niemowlęciu preparat o działaniu przeciwpasożytniczym lub antybiotyk. W najpoważniejszych przypadkach, dziecko może jednak wymagać hospitalizacji i dożylnego uzupełniania płynów. 

Nawadnianie w warunkach domowych, może odbywać się z wykorzystaniem płynnych roztworów, zawierających potrzebne dziecku elektrolity, jednakże najbardziej przyjaznym płynem dla niemowlęcia, jest mleko matki, ponieważ zawiera m.in. wszelkie, potrzebne mikroelementy. Aby wesprzeć organizm niemowlęcia w procesie terapii, można z powodzeniem zastosować kurację dostępnymi bez recepty tabletkami na rozwolnienie. Preparaty te są przyjazne dla wrażliwego organizmu tak małych dzieci. Ponadto ważne jest również przestrzeganie higieny podczas kontaktu z dzieckiem, np. przewijania pieluch. 

Jak leczyć biegunkę u starszych dzieci

Nieco inny schemat postępowania leczniczego stosowany jest w odniesieniu do starszych dzieci. Podobnie jak w przypadku biegunki u niemowląt, również jeśli biegunka pojawi się u starszego dziecka, można skonsultować się ze specjalistą, który w razie potrzeby, wykona badania zmierzające do ustalenia przyczyn choroby, np. badania krwi lub testy alergiczne. Dodatkowo lekarz pomoże ułożyć odpowiednią dietę, przykładowo bezmleczną lub bezcukrową.

Starsze dzieci zmagające się z biegunką o podłożu zakaźnym, również rzadko leczy się antybiotykami. Biegunka u dziecka może natomiast być leczona probiotykami. Skuteczne w przypadku starszych dzieci mogą być także domowe sposoby leczenia biegunki, takie jak odpowiednia dieta i przeciwdziałanie odwodnieniu. Spożywanie pokarmów, wspomagających pracę jelit, bogatych w błonnik, może mieć korzystny wpływ na stan stolca. 

Podczas biegunki warto wykluczyć z diety pokarmy przetworzone, z dużą zawartością tłuszczu i cukrów prostych, jak również napoje gazowane i soki, słodzone cukrem. Sprzymierzeńcem w procesie zdrowienia mogą być również dostępne bez recepty tabletki na rozwolnienie, wykazujące przyjazne działanie w stosunku do organizmu dziecka. Istotne znaczenie ma nawadnianie, zarówno wodą mineralną, jak i np. z wykorzystaniem preparatów, bogatych w elektrolity, dostępnych bez recepty w aptece. 

Jeśli zaobserwujemy u dziecka takie niepokojące objawy, jak, np. gorączka nieobniżająca się pomimo stosowania leków lub krwiste stolce, bądź też jego stan nie ulega poprawie po kilku dniach terapii, to jest to stan, wymagający pilnej konsultacji z lekarzem.

Domowe metody na biegunkę

Oprócz farmakologicznych metod leczenia biegunki, można wspierać organizm w walce z nią również domowymi sposobami, m.in. spożywając napary z ziół, przykładowo z szałwii, rumianku, czy mięty. Inną z metod służących łagodzeniu objawów biegunki, jest stosowanie lekkostrawnej diety, opartej na spożywaniu warzyw gotowanych np. na parze i piciu dużych ilości wody mineralnej. Dodatkowo można wspomóc swój organizm, korzystając z preparatów zawierających elektrolity, dostępnych w aptece bez recepty.