Cholesterol

W ofercie Mojaapteka.pl dostępne są liczne preparaty na cholesterol w formie tabletek i kapsułek, pomagających utrzymać jego prawidłowy poziom w organizmie.

Cholesterol

Cholesterol to lipid (tłuszcz) o fundamentalnym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Ten organiczny związek chemiczny jest niezbędny m.in. dla prawidłowej pracy komórek nerwowych, a jego niewłaściwy poziom może przyczynić się do rozwoju groźnych chorób. Nadmiar cholesterolu może doprowadzić przykładowo do powstania miażdżycy oraz innych przypadłości sercowo-naczyniowych. 

Czym jest cholesterol? 

Określenie „cholesterol” to termin potoczny, którym nazywa się sterol o strukturze 5-cholesten-3β-ol. Zadziwić może fakt, że znajduje się on we wszystkich komórkach ludzkiego organizmu. Choć wielu osobom kojarzy się wyłącznie ze szkodliwym działaniem, to jest on niezbędny dla utrzymania zdrowia. Cholesterol w 75% jest produkowany przez wątrobę oraz inne narządy lub tkanki. Pozostałe 25% przyjmuje się poprzez spożywanie pokarmu. 

Cholesterol pełni funkcje istotne dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Bierze on udział w budowie błon komórkowych, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie komórek nerwowych, bierze udział w syntezie hormonów steroidowych (tzw. steroidogenezy), a także uczestniczy w syntezie endogennej witaminy D3. Ponadto cholesterol jest przemieniany w kwasy żółciowe niezbędne dla funkcjonowania układu pokarmowego.

Wpływ cholesterolu na zdrowie 

Cholesterol, uczestnicząc w fundamentalnych dla funkcjonowania organizmu procesach, wywiera znaczący wpływ na zdrowie. Wyróżnia się dwie frakcje tego lipidu – cholesterol LDL oraz HDL. Ten pierwszy potocznie nazywa się „złym cholesterolem” – zalegając w naczyniach krwionośnych, doprowadza on do powstania płytek zwanych blaszkami miażdżycowymi, których obecność skutkuje zwężeniem naczyń krwionośnych. To zaś może skutkować m.in. wystąpieniem udaru mózgu lub zawału serca. Drugi wspomniany rodzaj cholesterolu określa się mianem „dobrego”, gdyż transportuje on nadmiar cholesterolu LDL do wątroby, gdzie ulega on przetworzeniu. 

Wysoki poziom cholesterolu LDL może przejawiać się m.in. zaburzeniami koncentracji, bólem w klatce piersiowej (będącym symptomem choroby wieńcowej), bólem oraz obrzękiem nóg, a także osłabieniem wzroku. Co więcej, nadmiar tego lipidu doprowadza do powstania plam cholesterolowych, zwanych też potocznie żółtakami. 

Przyczyny podwyższonego poziomu cholesterolu 

Zwiększone stężenie cholesterolu we krwi określa się mianem hipercholesterolemii. Przyczyna jej występowania może być pierwotna lub wtórna. W tym pierwszym przypadku nieprawidłowość powstaje wskutek zaburzeń genetycznych. Wyróżnia się hipercholesterolemię jedno- lub wielogenną, które kształtują się pod wpływem odmiennych defektów genetycznych. Przypadłość tego typu może być także dziedziczona – hipercholesterolemia rodzinna jest wynikiem mutacji w obrębie genu odpowiedzialnego za kodowanie białka receptora lipidu LDL.

Znacznie częściej wysoki poziom cholesterolu ma charakter wtórny. Nieprawidłowe stężenie lipidu LDL może być zarówno objawem, jak i przyczyną wielu chorób, zwłaszcza tych związanych z krążeniem wieńcowym. Powstaniu hipercholesterolemii sprzyja m.in. nadwaga, nieprawidłowa (wysokokaloryczna, bogata w tłuszcze) dieta, regularne spożywanie alkoholu oraz palenie wyrobów nikotynowych, niska aktywność fizyczna, a także przewlekły stres. 

Również przyjmowanie poszczególnych leków może skutkować zwiększeniem poziomu lipidów we krwi. W tym przypadku niebezpieczne mogą okazać się m.in. glikokortykosteroidy, tiazydowe leki moczopędne, progestageny, niektóre beta-blokery, a także inhibitory proteaz stosowane w leczeniu zakażenia wirusem HIV. Dlatego też dobierając preparaty na cholesterol, ważna jest konsultacja z lekarzem, który pomoże wykluczyć przeciwwskazania do ich stosowania lub dobrać właściwy wyrób niekolidujący z innymi lekami.

Objawy oraz skutki niewłaściwego poziomu cholesterolu

Objawy niewłaściwego poziomu cholesterolu potrafią być trudne do wykrycia. Głównie ze względu na fakt, że zazwyczaj pojawiają się one dopiero wtedy, gdy hipercholesterolemia doprowadza do zaburzeń układu sercowo-naczyniowego. Ponadto objawy różnią się w zależności od przyczyny występowania podwyższonego poziomu cholesterolu. W zależności od prowadzących do wystąpienia objawów czynników, lekarz jest w stanie dobrać odpowiednie preparaty na cholesterol, których stosowanie może doprowadzić do wyrównania jego poziomu. Oczywiście nawet w przypadku zażywania syntetycznego cholesterolu, należy pamiętać o stosowaniu odpowiedniej diety.

Hipercholesterolemia wielogenna jest nieprawidłowością postępującą bezobjawowo. Z kolei hipercholesterolemia jednogenowa może przejawiać się przedwczesnymi objawami miażdżycy (u mężczyzn do 55 roku życia, u kobiet do 60 roku). 

Z kolei rodzinna hipercholesterolemia objawia się powstawaniem plam cholesterolowych. Zmiany te, zwane również kępkami żółtymi, występują zazwyczaj na powiekach lub w kącikach oka. Ich występowanie nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia – to defekt kosmetyczny. 

Skutki podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia, a także życia. Bezpośrednim efektem zbyt dużego stężenia lipidów LDL jest powstanie blaszek miażdżycowych, które zalegając, zawężają światło tętnic. To z kolei skutkuje niedokrwieniem konkretnych organów, a w skrajnych przypadkach może skończyć się zawałem serca, bądź udarem mózgu. Ponadto hipercholesterolemia może doprowadzić także do chorób żylnych lub niewydolności nerek. 

Sposoby regulacji poziomu cholesterolu

Najłatwiejszy sposób na wyregulowanie poziomu cholesterolu we krwi stanowi zdrowy tryb życia w połączeniu z odpowiednią dietą. Pomocne mogą okazać się również preparaty na cholesterol – nie w każdym przypadku pilnowanie jadłospisu i duża ilość ruchu wystarczą, by pozbyć się nadmiaru lipidów LDL. W zależności od rodzaju hipercholesterolemii konieczna może okazać się farmakoterapia. 

Na profilaktykę warto postawić w przypadkach, w których poziom cholesterolu jest nieznacznie zawyżony, bądź też występują podejrzenia, że może być on wyższy, niż powinien. Można rozpocząć suplementację tabletek na cholesterol, jednak w tym przypadku nie jest to konieczne. Pierwszym krokiem do pozbycia się nadmiaru szkodliwych lipidów może być odstawienie alkoholu oraz wyrobów nikotynowych, zwłaszcza wtedy, gdy są spożywane w znacznych ilościach. Również ograniczenie bądź wyeliminowanie spożycia tłuszczów zwierzęcych oraz smażonych potraw pozwala obniżyć poziom cholesterolu. Warto też pamiętać o systematycznej aktywności fizycznej. 

Rodzaje preparatów na cholesterol

Większość leków pomagających obniżyć poziom lipidów LDL jest dostępna bez recepty, jednak wykorzystuje się także środki, których zakup wymaga konsultacji z lekarzem. Często stosuje się tabletki na cholesterol należące do grupy leków zwanej statynami. Zawierają one związki obniżające stężenie lipidów LDL, takie jak np. torwastatyna, rosuwastatyna, fluwastatyna, lowastatyna, prawastatyna czy simwastatyna. Statyny dzielą się na uzyskiwane w sposób naturalny, bądź syntetyczny. Leki tego rodzaju nie tylko obniżają całkowity poziom cholesterolu, frakcji LDL oraz triglicerydów, ale też powodują niewielki wzrost lipidów HDL. 

Inna grupa leków stosowanych do obniżenia poziomu cholesterolu obejmuje m.in. inhibitory PCSK9, które aplikuje się regularnie w formie zastrzyku. Są to preparaty, które wprowadzono na rynek niedawno, dlatego tego typu farmakoterapię wykorzystuje się stosunkowo rzadko. Inne typy leków służących obniżeniu poziomu lipidów to fibraty, ezetymib oraz żywice jonowymienne. 

Powszechnie wykorzystuje się także preparaty ziołowe. Tego typu tabletki na obniżenie cholesterolu mogą stanowić naturalną, łagodną metodę obniżania poziomu lipidów. Co więcej, ziołowe leki występują także w formie naparów czy herbat. Warto pamiętać, że nawet środki dostępne bez recepty powinno się stosować zgodnie z zaleceniami producenta bądź lekarza. 

Działanie środków na obniżenie cholesterolu

W zależności od rodzaju specyfiku, środki na obniżenie poziomu lipidów mogą różnić się swoim działaniem. 

Statyny hamują produkcję enzymu odpowiadającego za wytwarzanie lipidów w komórkach wątrobowych. Co więcej, tego typu preparaty na cholesterol wykazują także inne pozytywne dla organizmu efekty, takie jak zapobieganie pękaniu blaszek miażdżycowych czy redukowanie stanu zapalnego ścian naczyń. Ponadto ułatwiają one rozpuszczanie skrzeplin i działają przeciwzakrzepowo. Konkretne rodzaje statyn powinno się dostosowywać do charakterystyki pacjenta. 

W przypadku tej grupy leków występują też przeciwwskazania do przyjmowania. Tego typu tabletek nie powinni stosować przede wszystkim pacjenci uczuleni na statynę, dzieci do 8 roku życia, kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, a także osoby cierpiące na czynną lub przewlekłą niewydolność wątroby. 

W leczeniu hipercholesterolemii stosuje się również fitosterole. Inaczej nazywane również sterolami roślinnymi, związki te wykazują podobieństwo strukturalne do cholesterolu. Preparaty na cholesterol zawierające fitosterole hamują absorpcję lipidów w jelicie cienkim. Co więcej, posiadając analogiczną strukturę do cholesterolu, fitosterole zajmują jego miejsce. 

Wpływ diety na poziom cholesterolu

Dieta posiada znaczący wpływ na poziom cholesterolu we krwi. Aby skutecznie obniżyć zawartość lipidów LDL w organizmie, należy wykluczyć ze swojego jadłospisu produkty takie jak: 

tłuste wędliny oraz mięsa, 

mięsne podroby takie jak wątroby, nerki i śledziony,

słoninę, smalec, twarde margaryny, masło, mieszanki masła z margaryną oraz tłuste żółte sery,

dania smażone, 

pieczywo cukiernicze, np. ciastka lub drożdżówki. 

Ponadto należy ograniczyć lub całkowicie wyeliminować spożycie alkoholu, cukrów prostych, soli. Istotne jest także zaprzestanie palenia wyrobów tytoniowych. 

Z kolei produkty, które nie wpływają negatywnie na cholesterol, to m.in. tłuszcze pochodzenia roślinnego i te z ryb, orzechy oraz nasiona, produkty mleczne o obniżonej zawartości tłuszczu, warzywa i owoce, a także produkty spożywcze bogate w błonnik. 

Regulacja poziomu cholesterolu przynosi najlepszy efekt, gdy farmakoterapię uzupełnia się aktywnością fizyczną oraz odpowiednią dietą. Cholesterol bywa bagatelizowany, dlatego należy pamiętać, by wszelkie wykryte nieprawidłowości, a także dawkowanie leków oraz preparatów ziołowych konsultować z lekarzem. Także leki dostępne bez recepty powinno się stosować zgodnie z zaleceniami producentów, farmaceutów lub lekarzy.