Szkarlatyna - najczęściej pojawia się w wieku dziecięcym

Szkarlatyna jest chorobą najczęściej pojawiającą się u dzieci, zdarzają się jednak przypadki jej występowania również w wieku dojrzałym. Po raz pierwszy jej objawy zostały zdiagnozowane i opisane w XVII wieku na terenie Anglii. Do początków dwudziestego stulecia szkarlatyna była chorobą bardzo rozpowszechnioną i charakteryzowała się wysoką śmiertelnością.

Szkarlatyna, zwana również płonicą, jest chorobą zakaźną, wywoływaną przez bakterię streptococcus pyrogenes. Źródłem infekcji może być osoba chora, ozdrowieniec lub bezobjawowy nosiciel tej bakterii. Okres inkubacji, czyli czas od kontaktu z chorym do wystąpienia symptomów, wynosi od 2 do 4 dni. Płonica rozprzestrzenia się na drodze kropelkowej, a wrotami zakażenia są błony śluzowe gardła lub uszkodzona skóra.

Rodzaje szkarlatyny

Wyróżniamy kilka typów szkarlatyny: klasyczną, toksyczną, posocznicową i przyranną. Poszczególne postacie tej choroby różnią się pomiędzy sobą niektórymi symptomami.

Do charakterystycznych objawów szkarlatyny klasycznej zaliczamy:
- wysoką gorączkę,
- ból gardła,
- bóle brzucha,
- wymioty,
- zmiany na języku,
- łuszczenie się skóry stóp i dłoni,
- wysypkę.

Wysypka w przebiegu szkarlatyny jest bardzo charakterystyczna, występuje jako drobne, czerwone plamki na skórze. Wykwity te powstają przede wszystkim na skórze klatki piersiowej, brzucha, pośladków, pachwin a także w zgięciach łokci i pod kolanami. Wysypka może pojawić się równocześnie z narastającą gorączką lub dobę później i utrzymuje się przez kilka dni. Na twarzy osoby chorej może wystąpić tzw. trójkąt Fiłatowa - wokół ust i nosa skóra jest bardzo blada, natomiast na policzkach widoczny jest silny rumień. Zmiany na języku polegają na pojawieniu się białego nalotu w początkowej fazie infekcji, w okresie późniejszym zaś język jest żywo-czerwony lub malinowy.

W przypadku szkarlatyny toksycznej może ponadto dojść do zaburzeń w układzie krążenia, stanu zapalnego mięśnia sercowego i do utraty przytomności.
W tym typie płonicy zmiany w obrębie gardła są niewielkie.

W posocznicowej postaci szkarlatyny dochodzi do rozwoju zakażenia ogólnoustrojowego. Ponadto, można zauważyć znaczne zmiany zapalne w gardle i powiększenie okolicznych węzłów chłonnych. Może również pojawić się martwicze zapalenie dna jamy ustnej, zwane anginą Ludwiga. Nie występuje natomiast wysypka - tak charakterystyczna dla szkarlatyny klasycznej.

Objawy płonicy przyrannej, która powstaje w następstwie zainfekowania rany na skórze, są dość zbliżone do jej klasycznej postaci. Nie występują jednak wykwity skórne i nie ma również objawów zapalenia gardła.

Rozpoznanie

Szkarlatynę rozpoznaje się na podstawie wywiadu lekarskiego, występujących objawów i badań diagnostycznych. Od dziecka pobierana jest próbka krwi do testów laboratoryjnych oraz wymaz z gardła. W wynikach badań krwi najczęściej pojawia się podwyższony poziom białych krwinek i zwiększony poziom antystreptolizyny (ASO). Ponadto, z racji wystąpienia stanu zapalnego, poziom OB jest wyższy, niż wskazuje jego norma. W wymazie z gardła pacjenta stwierdzana jest obecność bakterii z grupy paciorkowców.

Leczenie i pielęgnacja domowa

Po rozpoznaniu szkarlatyny wdrażana jest odpowiednia, ustalana przez lekarza terapia. Najczęściej stosuje się antybiotykoterapię i leczenie objawowe. Proces zdrowienia trwa około dwóch tygodni. W czasie leczenia dziecko bezwzględnie powinno przebywać w domu.

Dziecko chorujące na szkarlatynę najczęściej cierpi z powodu wysokiej gorączki i złego ogólnego samopoczucia. Możemy starać się obniżyć temperaturę ciała domowymi sposobami. Zaleca się stosowanie chłodnych okładów na okolicę czoła, łydek i pachwin dziecka. Powinniśmy także podawać mu dużą ilość płynów do picia. Z powodu bólu gardła dziecko może mieć problemy z przełykaniem - dieta dziecka powinna być więc lekkostrawna i półpłynna.

Nieleczona płonica może prowadzić do wystąpienia groźnych dla zdrowia i życia powikłań. Możemy do nich zaliczyć: zapalenie nerek, zapalenie ucha środkowego, gorączkę reumatyczną czy zapalenie stawów. Przebycie szkarlatyny powinno prowadzić do uzyskania trwałej odporności. Niestety, nie zawsze tak się dzieje i u niektórych osób choroba ta może wielokrotnie powracać.