Naturalna odporność

Jest taki układ w organizmie człowieka, który w każdej chwili jest gotowy bronić naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Strzeże nas on przed różnego rodzaju patogenami. Przez 24h/dobę dba by w naszym ciele nie rozgościli się niechciani "goście". Mowa o układzie odpornościowym.

Są jednak sytuacje gdy układ immunologiczny jest osłabiony. Często dzieje się to właśnie w okresie jesienno-zimowym. Dlaczego? Otóż mamy mniej słonecznego światła, więcej czasu spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach, a obniżająca się temperatura uzyskuje wartości idealne do zwiększonego namnażania się wirusów.

Jakie objawy mogą świadczyć o obniżonej odporności?

Zwiększa się podatność na infekcje, które mogą przebiegać ciężej i trwać dłużej.
Warto pamiętać, że 70% naszej odporności znajduje się w jelitach. U części osób z problemami trawiennymi jak wzdęcia, biegunki czy nudności występować będzie spadek odporności. Bez odpowiedniej mikrobioty, nie ma możliwości zbudowania silnej obronności organizmu.

Może wystąpić czucie ciągłego zmęczenia oraz szybka męczliwość. Jeśli mimo przesypiania w nocy 7-8 godzin nadal czujemy się zmęczeni a nasz organizm domaga się drzemek w ciągu dnia, możliwe, że odporność jest obniżona.

Następuje wolniejsze gojenie się ran. Możemy wtedy podejrzewać, że nasz układ jest zbyt słaby i nie może sobie poradzić.

Jakie czynniki obniżają naszą odporność?

OTYŁOŚĆ

Nadmiar komórek tłuszczowych powoduje uwalnianie substancji prozapalnych, które wciąż pobudzają nasz układ immunologiczny do pracy. Może to spowodować jego przepracowanie oraz osłabienie zdolności zwalczania infekcji.

STRES

Na podobnej zasadzie działa długotrwały stres, który w prawdziwym życiu towarzyszy prawie każdemu dorosłemu człowiekowi. Stres trwający kilka miesięcy a nawet lat inicjuje ogólnoustrojowe zapalenie i może rozregulować nasz układ odpornościowy. Kolejną konsekwencją długotrwałego stresu jest aktywacja „uśpionych” wirusów, co może sugerować utratę kontroli nad wirusem przez układ odpornościowy. Dlatego jeśli na naszych ustach pojawia się opryszczka, wywołana właśnie wirusem (Herpes simplex) to znak, że trzeba popracować nad odpornością.

Inne czynniki osłabiające układ immunologiczny to również:

- niedostateczna ilość słońca,
- dieta bogata w przetworzoną żywność, a uboga w witaminy i minerały,
- brak snu i aktywności fizycznej, również tej na świeżym powietrzu,
- używki,

Wszystko to powoduje też przewlekłe stany zapalne organizmu, których nie jesteśmy często świadomi. Długotrwałe zapalenie w organizmie nadwyręża nasz układ immunologiczny, stale pobudzając go do pracy. Długofalowe skutki tych procesów mogą prowadzić nie tylko do przeziębień czy grypy, ale niosą ze sobą wiele poważniejszych chorób.

Na szczęście z wieloma negatywnie na nas działającymi czynnikami możemy poradzić sobie sami.

Jak naturalnie wzmocnić swoją odporność?

CZOSNEK

Jedna z najczęściej stosowanych przypraw i zarazem warzyw na świecie jest znana ludzkości od tysięcy lat. Czosnek i zwarte w nim związki jak allicyna, mają silne działanie przeciwbakteryjne, przeciwpasożytnicze, przeciwzapalne, a wyciągi ze świeżego czosnku działają wirusobójczo. Właściwości immunomodulujące tego warzywa prowadzą do nasilenia bądź wygaszenia odpowiedzi układu immunologicznego. Warto go spożywać w postaci świeżej, najlepiej miażdżąc i zostawiając na ok. 10 minut. Jeśli już chcemy użyć czosnku do potraw na ciepło, warto go dodać na sam koniec (również nieco wcześniej miażdżąc). Nie należy jednak przesadzać z ilością czosnku, szczególnie jeśli mamy problemy z nieżytem żołądkiem bądź jelit, wtedy czosnek może działać drażniąco.

IMBIR I KURKUMA

Zawarte w nich jak np. gingerole i shogaole z imbiru oraz kurkumina z kurkumy wykazują silne działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, a także przeciwnowotworowe co wyjaśnia ich wspomagające działanie na układ immunologiczny. Składniki tych kłączy potrafią oczyszczać limfę, co także wpływa korzystnie na odporność. Imbir działa także przeciwbólowo, ale znany jest również z łagodzenia objawów choroby morskiej oraz lokomocyjnej.

MIÓD

Znany od wieków produkt leczniczy, który wpływa immunomodulująco. Oczywiście musi być to prawdziwy, naturalny miód. Jego składniki różnią się w zależności od tego z jakich roślin pszczoły pozyskują nektar bądź spadź. Miód usprawnia działanie układu krwionośnego, oddechowego i immunologicznego, ale wykazuje też działanie przeciwnowotworowe. Jego działanie przeciwutleniające oraz przeciwzapalne wspomagają układ immunologiczny, prowadząc np. do szybszego gojenia się ran. Najmocniejsze działanie bakteriobójcze i antyseptyczne wykazują miód lipowy oraz gryczany. Pamiętajmy jednak by nie dodawać miodu do gorącej herbaty, nie poddawać go pieczeniu czy gotowaniu gdyż traci on wtedy swoje właściwości. Ważne - miód może być potencjalnie zanieczyszczony bakteriami Clostridium botulinum - czyli jadem kiełbasianym , a ponad to może wykazywać działanie alergizujące dlatego nie podajemy miodu niemowlętom poniżej 1 roku życia.

CZARNY BEZ

Dziki czarny bez to kolejny dar natury, którego zarówno kwiaty jak i owoce mają pozytywny wpływ na zdrowie. Białe, drobne kwiaty stosowane są jako środek przeciwgorączkowy oraz napotny. Natomiast owoce czarnego bzu, małe fioletowo-czarne kuleczki są bogate w flawonoidy oraz antocyjany. Wpływają na odpowiedź immunologiczną, działają przeciwwirusowo i przeciwzapalnie.

CYTRYNA

Chociaż cytryna straciła miano królowej witaminy C (na rzecz czarnej porzeczki czy dzikiej róży), nadal jest jedną z przyjemniejszych form dostarczania nam owej witaminy. To właśnie dzięki witaminie C, olejkom eterycznym oraz flawonoidom te kwaśne owoce wykazują działanie prozdrowotne i przeciwzapalnie. Dodatek soku z cytryny bądź zblendowanie jej do koktajlu nada świeżości i wzbogaci naszą dietę, ale pamiętajmy by chronić zawarte w niej witaminy nie używajmy jej do gorących napojów czy dań.

Jak w praktyce wykorzystać powyższe produkty?

Każde z nich nadaje się jako dodatek do potraw, koktajli, kawy czy herbaty (oczywiście przestudzonych). Możemy także robić syropy oraz napoje.

Oto przykłady:

Syrop

Przygotowanie
- 15 ząbków czosnku
- 4 cytryny
- 0,5 szkl. miodu
- 0,5 szkl. ciepłej wody

Do słoika wlewamy wodę i dodajemy miód, mieszamy. Przeciskamy przez praskę czosnek, z cytryn wyciskamy sok (mogą być kawałki miąższu i pestek) i wszystko dodajemy do słoika. Zakręcamy i energicznie potrząsamy. Odstawiamy do lodówki na 2 dni. Dawkowanie: łyżeczka dziennie dla dzieci, łyżka dla dorosłych a przy objawach choroby można potroić dawkę. Przechowywać syrop do 2-3 tyg. w lodówce.

Złoty napój

Przygotowanie
- 1 szklanka wody lub mleka roślinnego
- 1 łyżeczka miodu
- pół łyżeczki cynamonu
- 1 łyżeczka oleju kokosowego lub masła klarowanego
- kawałek świeżego imbiru
- kawałek świeżej kurkumy (warto przy kurkumie używać pieprzu, który aktywizuje jej dobroczynne składniki )
- szczypta pieprzu
- 1 łyżeczka mielonej kurkumy

Wodę lub napój roślinny podgrzewamy z mieloną kurkumą i szczyptą pieprzu. Ścieramy na tarce imbir i kurkumę. Gdy woda/ mleko się zagotuje dodajemy starty imbir i kurkumę, gotujemy chwilę. Wyłączamy i wrzucamy olej lub masło do środka. Mieszamy i jak nieco ostygnie dopiero dodajemy miód i cynamon. Pijemy i zjadamy wszystko. Jeśli nie mamy akurat świeżego imbiru czy kurkumy możemy je pominąć.

Ważne jest by dbać i wzmacniać naszą odporność każdego dnia. Dla całorocznego zdrowia bardzo ważna jest profilaktyka i systematyczność. Pamiętając o tym korzystajmy ze wspaniałych naturalnych wspomagaczy w naszej diecie.

Daria Nowa
mgr dietetyki