Adaptogeny

Czym są adaptogeny?

Adaptogeny są to substancje ziołowe, zwiększające zdolności przystosowawcze organizmu w odpowiedzi na niekorzystne warunki środowiskowe. Na liście można wymienić wiele czynników sabotujących nasze zdrowie fizyczne i psychiczne:

* wymagający tryb życia,
* wysoko przetworzona żywność,
* brak ruchu,
* infekcje,
* zanieczyszczone powietrze.
* stres

Ostatni z listy- stres dokucza w obecnych czasach niemal każdemu. Ponieważ na przestrzeni lat ilość oraz siła czynników stresogennych znacznie się zwiększyła nawet młodzi ludzie zmagają się z przeciążeniem wynikającym z nadmiaru sytuacji stresowych.
Stres jest oczywiście nieodłącznym elementem życia człowieka, jego pozytywnym aspektem jest motywowanie do działania, jednak kiedy stres jest długotrwały, może okazać się wyczerpujący dla organizmu i zaburzyć jego homeostazę( równowagę wewnętrzną) prowadząc do wyrządzenia wielu szkód.

Stres jest nieodłącznym elementem życia każdego człowieka. Może on pełnić funkcję motywującą lub też wywierać działanie szkodliwe. Na przestrzeni lat zmienił się rodzaj i siła czynników stresogennych. Podatność na stres jest pojęciem subiektywnym, a każdy organizm ludzki inaczej reaguje na bodźce stresowe, które mogą zaburzać jego homeostazę.

Na przeciw wychodzą zioła, których antyoksydacyjne właściwości przywracają zdrowy balans – adaptogeny. Adaptogeny to nietoksyczne rośliny, które ograniczają negatywne skutki stresu, wpływają też na inne aspekty jak kondycja fizyczna, psychiczna. Pomagają też przy problemach ze snem. Jako antyoksydanty redukują także ilość wolnych rodników odpowiedzialnych za starzenie.

Niektóre z adaptogenów i ich działanie:

Ashwagandha (witania ospała)
Ashwagandha to roślina pochodząca z Indii, dorasta do 150 cm. Wykorzystywana od tysięcy jako surowiec zielarski o właściwościach adaptogennych. Najcenniejszymi związkami zawartymi w tej roślinie są witanolidy, które wykazują właściwości zmniejszające stres, zwiększające libido, wspierające układ odpornościowy i nerwowy, regulujące poziom hormonów płciowych oraz wspierających funkcje poznawcze i siły witalne.

Rhodiola (różeniec górski)
Różeniec górski, znany również jako arktyczny korzeń, jest niewielką rośliną zawierającą bogactwo związków aktywnych, w tym rozawiny i salidrozydy, które odpowiedzialne są za działanie rhodiolii. Ta roślina adaptogenna zmniejsza zmęczenie i poziom odczuwanego stresu, wspiera libido i dobry nastrój. Zwiększa wytrzymałość fizyczną. Dodatkowo wspiera funkcje poznawcze i podnosi nastrój za sprawą zwiększonej produkcji serotoniny- czyli hormonu szczęścia.

Bacopa Monnieri (Brahmi)
Bakopa drobnolistna to roślina zaliczana do adaptogenów, która znana jest przede wszystkim z Ajurwedy. Najważniejszymi związkami zawartymi w tym adaptogenie są bakozyd wspierające funkcje poznawcze i pamięć. Adaptogen ten zmniejsza stres i podnosi witalność organizmu. Saponiny zawarte w tej roślinie wykazują działanie antyoksydacyjne. Bacopę wykorzystują przede wszystkim osoby chcące wspomóc pamięć i koncentrację.

Gotu kola
Gotu kola to roślina znana ze swojego ogromnego potencjału i szerokiego wpływu na organizm. Po za działaniem adaptogennym gotu kola wspiera pamięć i koncentrację, podnosi odporność organizmu. Przyspiesza także proces gojenia się ran i regeneracji. Ponadto związki zawarte w tym adaptogenie wspierają układ krwionośny.

L-teanina ( zielona herbata)
L-teanina to niebiałkowy aminokwas znajdujący się w największej ilości w liściach zielonej herbaty. Bez problemu przenika barierę krew-mózg. Teanina działa uspokajająco lecz nie powoduje senności, zmniejsza stres i niepokój oraz stabilizuje nastrój. Związek ten klasyfikowany jest jako nootrop, a więc poprawia on wydajność pracy i nauki.

Żeń-szeń
Żeń-szeń charakteryzuje się wielokierunkowym działaniem farmakologicznym. Substancje czynne zawarte w tej roślinie wykazują aktywność antyoksydacyjną, immunostymulującą oraz wpływają na poprawę kondycji fizycznej i psychicznej organizmu. Stosowanie preparatów z żeń-szeniem wpływa korzystnie na funkcje mózgu, w tym procesy zapamiętywania, uczenia się, koncentracji i kojarzenia. Jako adaptogen zwiększa siły witalne, wpływa na poprawę odporności organizmu na stres, wpływa na poprawę samopoczucia oraz podnosi libido.

Cytryniec chiński
Cytryniec chiński jest cennym źródłem antyoksydantów, stąd jego wykorzystanie w preparatach przeciwstarzeniowych oraz przeciwmiażdżycowych. Cytryniec chiński stosowany jest w stanach wyczerpania psychicznego i fizycznego, zaburzeniach depresyjnych oraz przy niedokrwistości.

MACA (pieprznica peruwiańska)
MACA (łac. Lepidium meyenii) jest adaptogenem, wykazującym działanie antyoksydacyjne, ochronne na komórki układu kostnego oraz nerwowego. Substancje aktywne zawarte w tej roślinie wpływają korzystnie na aktywność seksualną i płodność. Naukowcy wykazali, że MACA może mieć korzystny wpływ na złagodzenie bolesnych i nieregularnych miesiączek oraz niekorzystnych objawów menopauzy, zwłaszcza: uderzeń gorąca, osłabienia i objawów depresyjnych.  

Adaptogeny – przeciwwskazania do stosowania

Adaptogeny, czyli roślinne substancje o szerokim spektrum działania na nasz organizm zazwyczaj są tolerowane bardzo dobrze. Jednak w przypadku każdego preparatu mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości lub inne np. ze strony przewodu pokarmowego. Ogólnymi, podstawowymi przeciwwskazaniami do stosowania adaptogenów są ciąża i laktacja – (wyjątkiem jest ekstrakt z shatavari oraz z macy peruwiańskiej). Na aptogeny podnoszące ciśnienie krwi, jak żeń-szeń i eleuterokok kolczasty powinny uważać osoby chorujące na nadciśnienie. Nie należy łączyć adaptogenów z lekami przeciwdepresyjnymi, znieczulającymi, uspokajającymi, przeciwlękowymi oraz wpływającymi na krążenie mózgowe oraz układ nerwowy.
W razie jakichkolwiek wątpliwości najlepiej skonsultować się z lekarzem.

mgr. kosmetologii Martyna Grzebel