Atopowe zapalenie skóry (AZS) - objawy, przyczyny i pielęgnacja na Mojaapteka.pl

Seen by: 313, 7 października 2024

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła, zapalna choroba skóry, która charakteryzuje się suchością, świądem i występowaniem stanów zapalnych. Objawy te mogą nasilać się pod wpływem stresu, suchego powietrza, drażniących kosmetyków czy kontaktu z alergenami. AZS dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych, a jego symptomy mogą mieć różny stopień nasilenia – od łagodnych zmian skórnych po poważne zaostrzenia, które mogą znacząco wpływać na jakość życia.

Przyczyny AZS nie są do końca poznane, ale wiadomo, że kluczową rolę odgrywają czynniki genetyczne oraz skłonność do atopii, czyli nadwrażliwości na substancje uczulające, takie jak pyłki, kurz, sierść zwierząt czy niektóre produkty spożywcze. Choroba często współwystępuje z innymi schorzeniami alergicznymi, jak astma czy alergiczny nieżyt nosa.

Leczenie AZS skupia się na łagodzeniu objawów i poprawie komfortu pacjenta. W tym celu stosuje się odpowiednią pielęgnację skóry, nawilżanie, unikanie czynników zaostrzających oraz, w razie potrzeby, leczenie farmakologiczne, w tym maści sterydowe czy leki przeciwhistaminowe.

Objawy atopowego zapalenia skóry

Objawy atopowego zapalenia skóry (AZS) mogą się różnić w zależności od wieku pacjenta, stopnia zaostrzenia choroby oraz czynników środowiskowych. Poniżej przedstawiamy najczęstsze symptomy, które występują u osób z AZS:

Świąd skóry - jest jednym z najbardziej charakterystycznych i uciążliwych objawów atopowego zapalenia skóry. Często bywa intensywny, szczególnie w nocy, co może zakłócać sen i prowadzić do przewlekłego zmęczenia. Drapanie swędzących miejsc może prowadzić do uszkodzeń naskórka, co zwiększa ryzyko infekcji bakteryjnych.
Suchość skóry - osoby z AZS często cierpią na suchą, szorstką skórę, która jest podatna na pękanie i łuszczenie. Suchość skóry wynika z defektu bariery ochronnej skóry, co sprawia, że skóra nie zatrzymuje odpowiednio wilgoci i jest bardziej podatna na podrażnienia.
Stan zapalny skóry - w miejscach dotkniętych AZS występuje zapalenie, który może objawiać się zaczerwienieniem, obrzękiem i ciepłem skóry. W fazach zaostrzeń mogą pojawić się również pęcherze, nadżerki lub sączące zmiany.
Zmiany skórne - przy atopowym zapaleniu skóry mogą mieć różną formę. U niemowląt często pojawiają się na policzkach i głowie, natomiast u starszych dzieci i dorosłych zmiany najczęściej występują w zgięciach łokci, kolan, na szyi oraz dłoniach. W zaawansowanych przypadkach skóra może stać się grubsza, szorstka i bardziej podatna na pęknięcia.
Złuszczanie się skóry - skóra osób z AZS często łuszczy się, co jest wynikiem nadmiernej suchości i podrażnień. Złuszczanie naskórka prowadzi do podrażnień, a w konsekwencji zaostrzenia innych objawów, takich jak świąd.
Pogrubienie skóry (lichenizacja) - w wyniku przewlekłego drapania, skóra w niektórych miejscach może ulegać pogrubieniu. Tzw. lichenizacja występuje często na dłoniach, stopach, łokciach i kolanach, gdzie skóra staje się twardsza i grubsza.-

Objawy atopowego zapalenia skóry mogą mieć różne nasilenie – od łagodnych do bardzo intensywnych. Ważne jest ich monitorowanie i unikanie czynników, które mogą je nasilać, jak nieodpowiednia pielęgnacja skóry czy kontakt z alergenami.

Przyczyny atopowego zapalenia skóry

Atopowe zapalenie skóry może mieć różne przyczyny, zarówno genetyczne, jak i środowiskowe. Jednym z głównych czynników jest predyspozycja genetyczna – osoby, u których w rodzinie występowały choroby atopowe, takie jak astma czy alergie, mają większe ryzyko rozwoju AZS.

Innym istotnym czynnikiem są alergeny. Alergiczne zapalenie skóry jest wywoływane przez kontakt z substancjami, które organizm postrzega jako szkodliwe. Do najczęstszych substancji uczulających należą pyłki roślin, sierść zwierząt, kurz i roztocza.

Stan skóry może również zaostrzać się pod wpływem stresu, suchości powietrza, czy niewłaściwej pielęgnacji. Ważne jest więc unikanie czynników zaostrzających, aby zmniejszyć zaostrzenie choroby.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci i niemowląt

Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci i niemowląt to jedno z najczęstszych schorzeń dermatologicznych w tej grupie wiekowej. Choroba ta często zaczyna się we wczesnym dzieciństwie, a jej objawy mogą być szczególnie uciążliwe zarówno dla małych pacjentów, jak i ich opiekunów. Poniżej przedstawiamy charakterystykę AZS u niemowląt i dzieci oraz najważniejsze aspekty związane z rozpoznaniem, leczeniem i pielęgnacją.

Objawy atopowego zapalenia skóry u niemowląt

U niemowląt objawy AZS zazwyczaj pojawiają się w ciągu pierwszych kilku miesięcy życia. Zmiany na skórze występują głównie na twarzy, szczególnie na policzkach, oraz na owłosionej skórze głowy.

Czerwone plamy – zmiany skórne są zazwyczaj czerwone, z wyraźnym odczynem zapalnym.
Suchość i łuszczenie się skóry – skóra dziecka jest wyraźnie sucha, szorstka i łuszcząca się.
Świąd – niemowlęta odczuwają silny świąd, co objawia się częstym drapaniem i niepokojem. Świąd może prowadzić do zaburzeń snu, co dodatkowo wpływa na komfort życia dziecka.
Pęcherzyki i sączenie – w bardziej zaawansowanych przypadkach mogą pojawiać się małe pęcherzyki, które pękają i sączą się, co zwiększa ryzyko zakażenia bakteryjnego.

Objawy atopowego zapalenia skóry u niemowląt są zazwyczaj bardziej widoczne w miejscach, gdzie skóra jest cienka i delikatna, jak na twarzy i owłosionej skórze głowy.

Atopowe zapalenie skóry u dzieci starszych

W miarę jak dziecko rośnie, zmieniają się również miejsca, w których występują objawy. U starszych dzieci zmiany na skórze najczęściej pojawiają się:

W zgięciach łokci i kolan – te obszary są szczególnie podatne na występowanie suchych, swędzących plam.
Na szyi, nadgarstkach, kostkach – skóra w tych miejscach może stać się pogrubiona, twardsza i szorstka, zwłaszcza w wyniku przewlekłego drapania.
Na dłoniach i stopach – u niektórych dzieci zmiany dermatologiczne mogą obejmować dłonie i stopy, co bywa szczególnie uciążliwe w codziennym funkcjonowaniu.

U dzieci starszych, podobnie jak u niemowląt, objawy mogą się nasilać pod wpływem różnych czynników zewnętrznych, takich jak suchość powietrza, zmiany temperatury, stres, infekcje czy kontakt z alergenami.

Czynniki zaostrzające AZS u niemowląt i dzieci

AZS ma charakter przewlekły, a objawy mogą się nasilać pod wpływem różnych czynników. Warto zwrócić uwagę na:

Alergeny – kurz, pyłki, sierść zwierząt, a także niektóre pokarmy mogą zaostrzać objawy AZS u dzieci.
Czynniki środowiskowe – zimne i suche powietrze, ogrzewanie w domu oraz używanie detergentów mogą prowadzić do suchości skóry i zaostrzenia objawów.
Stres i emocje – u starszych dzieci stres może zaostrzać symptomy atopowego zapalenia skóry.

Pielęgnacja skóry dziecka z AZS

Kluczowym elementem w leczeniu atopowego zapalenia skóry u niemowląt i dzieci jest niewłaściwa pielęgnacja skóry. Dbanie o skórę atopową pozwala na złagodzenie objawów i zapobieganie nawrotom choroby. Oto kilka podstawowych zasad:

Codzienne nawilżanie – regularne stosowanie emolientów jest niezbędne, aby utrzymać właściwy poziom nawilżenia skóry. Emolienty tworzą barierę ochronną, która zapobiega utracie wody i zmniejsza suchość skóry.
Unikanie gorących kąpieli – gorące kąpiele mogą nasilać objawy, dlatego zaleca się krótkie, letnie kąpiele.
Delikatne mycie – stosowanie łagodnych środków myjących, które nie zawierają mydła i mają neutralne pH, jest kluczowe w pielęgnacji skóry atopowej.
Unikanie drażniących materiałów – ubrania wykonane z wełny lub syntetycznych materiałów mogą podrażniać skórę, dlatego zaleca się noszenie ubrań z bawełny.

Leczenie AZS u niemowląt i dzieci

Leczenie atopowego zapalenia skóry u dzieci i niemowląt powinno być prowadzone pod okiem lekarza dermatologa lub pediatry. Zazwyczaj w terapii stosuje się:

Emolienty – podstawowy element codziennej pielęgnacji skóry, które pomagają zapobiegać suchości skóry i łagodzić objawy.
Leczenie miejscowe – w przypadku zaostrzenia choroby lekarz może zalecić stosowanie maści sterydowych lub innych preparatów przeciwzapalnych.
Leczenie ogólne – w cięższych przypadkach, zwłaszcza u dzieci, które mają także inne objawy atopii (np. astmę czy alergiczny nieżyt nosa), lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwhistaminowych lub immunosupresyjnych.

Ważne jest, aby unikać samodzielnego stosowania leków na skórę dziecka bez konsultacji z lekarzem, ponieważ niewłaściwie dobrane preparaty mogą pogorszyć stan skóry.

Rola diety w AZS u dzieci

W przypadku dzieci z AZS, które mają także alergie pokarmowe, dieta może odgrywać istotną rolę w kontrolowaniu objawów choroby. Warto zwrócić uwagę na potencjalne alergeny pokarmowe, takie jak:

Białko mleka krowiego,
Jajka,
Orzechy,
Gluten.

Eliminacja lub ograniczenie tych produktów powinno być jednak poprzedzone konsultacją z lekarzem i wykonaniem odpowiednich testów alergicznych, aby nie narażać dziecka na niedobory pokarmowe.

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba zapalna skóry, która dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Choć AZS często kojarzone jest z wiekiem dziecięcym, to u dorosłych również może się rozwijać lub nawracać po okresie remisji. U dorosłych objawy mogą mieć bardziej złożony przebieg i mogą znacząco wpływać na jakość życia. Poniżej omawiamy specyfikę AZS u osób dorosłych, w tym objawy, leczenie oraz strategie pielęgnacyjne.

Objawy atopowego zapalenia skóry u dorosłych

Objawy AZS u dorosłych często różnią się od tych, które obserwuje się u dzieci. Choroba u dorosłych może mieć bardziej przewlekły przebieg, a objawy mogą występować w różnych częściach ciała. Najczęstsze symptomy to:

Sucha, szorstka skóra – skóra dorosłych chorych na AZS jest wyjątkowo sucha i podatna na podrażnienia, co wynika z defektu bariery naskórkowej. Brak odpowiedniej ilości lipidów sprawia, że skóra łatwo traci wilgoć.
Świąd – świąd skóry, często intensywny, jest jednym z głównych objawów u dorosłych. Może nasilać się w nocy, prowadząc do zaburzeń snu i obniżonej jakości życia.
Czerwone, zapalne zmiany skórne – zmiany mogą mieć charakter zapalny, a objawy obejmują zaczerwienienia, obrzęki i bolesność. W bardziej zaawansowanych przypadkach zmiany mogą przyjmować postać sączących ranek lub pęcherzyków.
Grubość skóry (lichenizacja) – w miejscach, gdzie skóra jest często drapana, może dochodzić do jej pogrubienia i zgrubienia, co określane jest jako lichenizacja. Ten objaw występuje głównie na rękach, stopach, łokciach i kolanach.
Pęknięcia skóry – szczególnie w miejscach zgięć, takich jak dłonie, stopy czy okolice oczu, skóra dorosłych z AZS jest narażona na pęknięcia, które mogą prowadzić do bólu i zwiększać ryzyko infekcji.

Lokalizacja zmian skórnych u dorosłych

U dorosłych AZS ma nieco inne umiejscowienie niż u dzieci. Najczęściej występują na:

Twarzy – szczególnie w okolicach oczu i ust, gdzie skóra jest cienka i delikatna.
Rękach i dłoniach – zmiany skórne na dłoniach mogą znacznie utrudniać codzienne czynności, co jest problematyczne w życiu zawodowym.
Zgięciach łokci i kolan – te obszary są podatne na pogrubienie skóry (lichenizację) i pęknięcia.
Szyi – zmiany na szyi mogą powodować duży dyskomfort estetyczny i funkcjonalny, ze względu na wrażliwość tego obszaru.

Czynniki zaostrzające AZS

Atopowe zapalenie skóry u dorosłych, podobnie jak u dzieci, ma charakter przewlekły i nawracający. Objawy mogą nasilać się pod wpływem wielu czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Do najczęstszych czynników zaostrzających należą:

Stres – stres emocjonalny jest jednym z głównych czynników, który może zaostrzyć objawy.
Alergeny – kontakt z kurzem, pyłkami roślin, sierścią zwierząt, a także niektórymi pokarmami, może prowadzić do zaostrzenia objawów.
Zmiany pogodowe – zimne powietrze, niska wilgotność, a także suche powietrze w pomieszczeniach w sezonie grzewczym mogą prowadzić do suchości skóry i wzmocnić objawy choroby.
Czynniki drażniące – kosmetyki o drażniących składnikach, mydła o silnym działaniu, chemikalia oraz niewłaściwie dobrane detergenty do prania mogą wywoływać podrażnienia skóry.
Infekcje skórne – uszkodzenia skóry spowodowane drapaniem zwiększają ryzyko infekcji bakteryjnych, co może dodatkowo zaostrzyć objawy AZS.

Leczenie atopowego zapalenia skóry u dorosłych

Leczenie AZS jest procesem długotrwałym i wymaga indywidualnego podejścia, które obejmuje zarówno leczenie farmakologiczne, jak i codzienną pielęgnację skóry. Oto najczęściej stosowane metody terapii:

Emolienty – regularne stosowanie emolientów jest podstawą leczenia AZS u dorosłych. Emolienty pomagają utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia skóry, łagodzą podrażnienia i chronią przed utratą wody.
Leczenie miejscowe – w przypadku zaostrzenia choroby stosuje się maści sterydowe lub inhibitory kalcyneuryny, które pomagają kontrolować stan zapalny skóry.
Leczenie systemowe – w ciężkich przypadkach AZS, które nie reagują na leczenie miejscowe, lekarz może zalecić stosowanie leków immunosupresyjnych lub biologicznych, które działają ogólnoustrojowo na układ odpornościowy.
Fototerapia – niektóre osoby z AZS mogą odnieść korzyści z leczenia światłem ultrafioletowym (UV), które pomaga złagodzić stany zapalne skóry.
Leki przeciwhistaminowe – w celu zmniejszenia świądu stosuje się również leki przeciwhistaminowe, które łagodzą objawy alergiczne.

Pielęgnacja skóry atopowej u dorosłych

Codzienna pielęgnacja skóry jest kluczowym elementem w zarządzaniu AZS u dorosłych. Odpowiednie nawilżanie skóry i unikanie czynników drażniących może pomóc w utrzymaniu objawów choroby pod kontrolą. Poniżej przedstawiamy kilka zasad pielęgnacji skóry atopowej:

Nawilżanie – regularne stosowanie emolientów, szczególnie po kąpieli, jest kluczowe w utrzymaniu nawilżenia skóry. Ważne, aby wybierać produkty bezzapachowe i bez drażniących składników.
Unikanie gorących kąpieli – gorąca woda może dodatkowo wysuszać skórę, dlatego zaleca się krótkie kąpiele w letniej wodzie z dodatkiem nawilżających olejków.
Delikatne środki myjące – stosowanie łagodnych, bezmydłowych środków myjących, które nie naruszają bariery ochronnej skóry, jest istotne w codziennej pielęgnacji.
Unikanie drażniących materiałów – noszenie ubrań z miękkich, naturalnych tkanin, takich jak bawełna, może pomóc uniknąć dodatkowych podrażnień.

Wpływ atopowego zapalenia skóry na jakość życia dorosłych

AZS u dorosłych nie tylko wpływa na stan skóry, ale może również prowadzić do poważnych problemów psychospołecznych. Przewlekłe zmiany na skórze, intensywny świąd i konieczność stałej pielęgnacji mogą wywoływać uczucie frustracji, obniżoną samoocenę oraz stres. U niektórych osób mogą wystąpić nawet objawy depresji i lęku.

Dlatego tak ważne jest, aby osoby dorosłe chore na AZS, oprócz odpowiedniego leczenia dermatologicznego, miały wsparcie psychologiczne i mogły poradzić sobie z emocjonalnymi aspektami choroby.

Jakie alergeny mogą nasilać objawy AZS?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) ma silny związek z alergiami, dlatego kontakt z nimi może znacząco zwiększyć objawy choroby. U osób cierpiących na AZS, układ odpornościowy reaguje nadmiernie na pewne substancje, co prowadzi do zaostrzenia stanów zapalnych skóry, świądu i suchości skóry.

Alergeny wziewne

Alergeny wziewne to substancje, które dostają się do organizmu przez drogi oddechowe i mogą zaostrzać objawy AZS:

Pyłki roślin – pyłki drzew, traw i chwastów są jednym z głównych sezonowych substancji uczulających, które mogą nasilać objawy AZS, zwłaszcza wiosną i latem.
Roztocza kurzu domowego – te mikroskopijne organizmy są jednym z najczęstszych alergenów w pomieszczeniach zamkniętych. Roztocza bytują w pościeli, materacach, dywanach i meblach, co sprawia, że są trudne do całkowitego wyeliminowania z otoczenia.
Sierść zwierząt – białka znajdujące się w ślinie, skórze oraz moczu zwierząt domowych, takich jak koty, psy czy gryzonie, mogą powodować zaostrzenie objawów u osób z AZS.
Pleśń – pleśń rozwija się w wilgotnych miejscach, takich jak łazienki, piwnice czy nieodpowiednio wentylowane pomieszczenia, i może powodować alergie wziewne, które wpływają na stan skóry osób chorych na AZS.

Alergeny pokarmowe

U niektórych osób cierpiących na AZS, szczególnie u dzieci, pokarmowe produkty uczulające mogą nasilać objawy choroby.

Mleko krowie – nietolerancja lub alergia na białko mleka krowiego jest częstym czynnikiem wywołującym objawy AZS, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci.
Jaja – białka zawarte w jajach, szczególnie w białku jajka, są silnym czynnikiem uczulającym, który może wywoływać zaostrzenie AZS.
Orzechy – orzechy (zwłaszcza orzechy laskowe, ziemne i włoskie) mogą być silnym alergenem dla osób z AZS.
Ryby i owoce morza – niektóre osoby cierpiące na AZS mogą być uczulone na ryby lub owoce morza, co może prowadzić do zaostrzenia stanów zapalnych skóry po ich spożyciu.
Soja i pszenica – są to kolejne powszechne alergeny pokarmowe, które mogą wpływać na osoby z AZS, zwłaszcza dzieci.

Alergeny kontaktowe

Alergeny kontaktowe to substancje, które po bezpośrednim kontakcie ze skórą mogą zaostrzyć objawy atopowego zapalenia skóry:

Metale – nikiel, który znajduje się w biżuterii, zapięciach ubrań, czy monetach, może powodować reakcje skórne u osób z AZS.
Kosmetyki i detergenty – niektóre substancje chemiczne obecne w kosmetykach (np. parabeny, konserwanty, substancje zapachowe) oraz silne detergenty mogą podrażniać skórę i nasilać AZS.
Barwniki i konserwanty – chemikalia dodawane do odzieży, szczególnie w procesie farbowania lub impregnacji, mogą wywoływać alergiczne reakcje skórne.

Unikanie alergenów to ważny krok w łagodzeniu symptomów AZS. W przypadku uczuleń warto skonsultować się z alergologiem w celu przeprowadzenia odpowiednich testów i ustalenia, co nasila chorobę.

Skuteczna pielęgnacja skóry atopowej

Higiena skóry atopowej wymaga szczególnej uwagi. Skóra osób z AZS jest bardziej podatna na uszkodzenia, dlatego konieczne jest regularne nawilżanie oraz unikanie drażniących kosmetyków. Oto kilka podstawowych zasad, które warto stosować:

Nawilżanie skóry – stosowanie emolientów jest kluczowe w pielęgnacji. Emolienty pomagają utrzymać odpowiedni poziom nawilżenia i tworzą barierę ochronną na skórze.
Delikatne mycie – unikanie agresywnych mydeł i żeli, które mogą wysuszać skórę. Warto wybierać produkty myjące o neutralnym pH.
Unikanie gorących kąpieli – długie, gorące kąpiele mogą nasilać suchość skóry.

Odpowiednia higiena pomaga nie tylko złagodzić objawy, ale również zapobiega nawrotom choroby.

Jak złagodzić objawy AZS?

Złagodzenie symptomów atopowego zapalenia skóry wymaga zintegrowanego podejścia. Poza odpowiednią pielęgnacją skóry, ważne jest także unikanie czynników, które mogą zaostrzać objawy, takich jak stres, nieodpowiednia dieta czy kontakt z alergenami.

W przypadku zaostrzenia choroby warto stosować leczenie miejscowe, np. maści sterydowe lub kremy na atopowe zapalenie skóry, które pomagają zredukować stan zapalny skóry i świąd.

Ważne jest również regularne stosowanie emolientów oraz unikanie drażniących materiałów, takich jak wełna, które mogą podrażniać skórę.

Leczenie AZS

Leczenie atopowego zapalenia skóry zależy od nasilenia objawów. W łagodnych przypadkach stosuje się głównie środki pielęgnacyjne, takie jak emolienty i kremy nawilżające. W cięższych przypadkach konieczne może być:

Leczenie miejscowe – stosowanie maści sterydowych lub inhibitorów kalcyneuryny, które pomagają zredukować stan zapalny skóry.
Leczenie ogólne – w niektórych przypadkach konieczne jest wprowadzenie leków przeciwhistaminowych lub immunosupresyjnych.
Fototerapia – terapia światłem UV jest skutecznym sposobem łagodzenia AZS u niektórych pacjentów.

Leczenie AZS powinno być prowadzone pod okiem dermatologa, który dostosuje terapię do indywidualnych potrzeb pacjenta.

W mojaapteka.pl znajdziesz: